W ostatnich latach badania nad kwetiapiną, lekiem psychotropowym drugiej generacji, zyskały na znaczeniu, szczególnie w kontekście jej zastosowania w leczeniu zaburzeń snu i związanych z nimi problemów poznawczych. Nowe badania dostarczają istotnych informacji na temat wpływu kwetiapiny na pamięć oraz poziomy czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (BDNF) w hipokampie u szczurów poddanych deprywacji snu. Celem tego artykułu jest przedstawienie wyników badań, które rzucają nowe światło na mechanizmy działania kwetiapiny w kontekście zaburzeń poznawczych.
Deprywacja snu a funkcje poznawcze: tło badań
Deprywacja snu (SD) jest coraz powszechniejszym problemem w nowoczesnym społeczeństwie, związanym z różnymi czynnikami, takimi jak stres, praca zmianowa czy zaburzenia snu. Badania wykazały, że SD ma negatywny wpływ na funkcje poznawcze, w tym na zdolność do tworzenia nowych wspomnień. Szczególnie hipokamp, kluczowa struktura mózgowa odpowiedzialna za pamięć, jest wrażliwy na skutki deprywacji snu, co prowadzi do obniżenia poziomów BDNF, białka wspierającego neuroplastyczność i funkcje poznawcze.
Kwetiapina: zastosowanie i działanie
Kwetiapina, choć zatwierdzona przez FDA do leczenia schizofrenii i zaburzeń afektywnych, jest również stosowana off-label w leczeniu zaburzeń snu. Badania sugerują, że może mieć pozytywny wpływ na pamięć i poziomy BDNF, jednak długoterminowe stosowanie może prowadzić do negatywnych skutków. W badaniach, które omawiamy, analizowano wpływ kwetiapiny na pamięć oraz poziomy BDNF w hipokampie szczurów poddanych 72-godzinnej deprywacji snu.
Wyniki badań: wpływ kwetiapiny na pamięć i poziomy BDNF
Test rozpoznawania nowego obiektu (NOR)
W badaniach zastosowano test NOR, który ocenia zdolność zwierząt do rozpoznawania nowego obiektu w porównaniu do obiektu znanego. Wyniki pokazały, że 72-godzinna deprywacja snu znacząco obniża zdolność do rozpoznawania nowego obiektu, co zostało potwierdzone przez analizy statystyczne. Kwetiapina, zarówno w krótkoterminowym, jak i długoterminowym stosowaniu, wykazała zdolność do częściowego odwrócenia negatywnych skutków SD, jednak długoterminowe stosowanie prowadziło do dalszego obniżenia zdolności poznawczych.
Poziomy BDNF w hipokampie
Analizy poziomów BDNF w hipokampie wykazały, że 72-godzinna deprywacja snu prowadzi do znacznego obniżenia poziomów tego neurotroficznego czynnika. Krótkoterminowe stosowanie kwetiapiny zwiększało poziomy BDNF, podczas gdy długoterminowe stosowanie prowadziło do ich dalszego spadku, co może być związane z negatywnym wpływem na neuroplastyczność i funkcje poznawcze.
Dyskusja: implikacje kliniczne wyników badań
Wyniki badań sugerują, że kwetiapina może mieć potencjalne zastosowanie w terapii zaburzeń pamięci związanych z deprywacją snu. Krótkoterminowe stosowanie może wspierać pamięć i zwiększać poziomy BDNF, co jest korzystne w kontekście zaburzeń poznawczych. Z drugiej strony, długoterminowe stosowanie kwetiapiny może prowadzić do negatywnych skutków, co powinno być uwzględnione w praktyce klinicznej.
Podsumowanie: przyszłość badań nad kwetiapiną
Podsumowując, badania nad kwetiapiną dostarczają nowych, istotnych informacji na temat jej wpływu na pamięć i poziomy BDNF w kontekście deprywacji snu. Istnieje potrzeba dalszych badań w celu lepszego zrozumienia mechanizmów działania tego leku oraz jego potencjalnych zastosowań w terapii zaburzeń poznawczych związanych z deprywacją snu. W przyszłości ważne będzie również zbadanie długoterminowych skutków stosowania kwetiapiny oraz jej wpływu na inne czynniki neurotroficzne.
Bibliografia
. Effects of Quetiapine on Novelty‐Related Object Recognition Memory and Hippocampal BDNF Level in Sleep‐Deprived Rats. Brain and Behavior 2025, 15(1), 66-76. DOI: https://doi.org/10.1002/brb3.70226.
